Demokracja na Węgrzech po raz kolejny budzi silne obawy w Unii Europejskiej. Podczas wysłuchania, zorganizowanego dziś przez Komisję Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych Parlamentu Europejskiego w tej sprawie, przedstawione zostały dowody świadczące o nowej eskalacji ataków na wolności podstawowe i społeczeństwo obywatelskie, w tym o nalotach policyjnych na organizacje pozarządowe, zajmujące się prawami mniejszości.
Przeczytaj list komisarza Rady Europy ds. praw człowieka do węgierskiego rządu: https://wcd.coe.int/com.instranet.InstraServlet?command=com.instranet.CmdBlobGet&InstranetImage=2564455&SecMode=1&DocId=2164762&Usage=2
Do wysłuchania Parlamentu Europejskiego doszło po ogłoszeniu dwóch nowych sprawozdań Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) oraz Rady Europy, które wymieniają kilka zagrożeń dla praw podstawowych, mediów i pluralizmu politycznego (zob. poniżej).
Eurodeputowana Tanja Fajon, wiceprzewodnicząca Grupy S&D, powiedziała:
- Dzisiejsze wysłuchanie po raz kolejny podkreśliło dramatyczne skutki zmieniającej się sytuacji legislacyjnej i politycznej na Węgrzech. Koncentracja mediów, nękanie organizacji pozarządowych, brak niezawisłego wymiaru sprawiedliwości, populistyczna retoryka w stosunku do mniejszości, to tylko kilka przykładów autorytarnych posunięć dokonywanych przed ten europejski rząd.
- Ogólnie rzecz biorąc, można to zakwalifikować jako systemowe zagrożenie dla rządów prawa, a nie pojedyncze naruszenia praw podstawowych lub pomyłki sądowe.
Eurodeputowana Birgit Sippel, rzeczniczka Grupy S&D ds. swobód obywatelskich, sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, powiedziała:
- Nadszedł czas na działanie! Komisja musi wysłać premierowi Viktorowi Orbanowi i węgierskiemu rządowi ostrzeżenie w sprawie rządów prawa, a tym samym podjąć poważny dialog na temat ogólnego stanu praworządności na Węgrzech, który mógłby doprowadzić do uruchomienia procedury na podstawie Artykułu 7.
Péter Niedermüller, węgierski eurodeputowany S&D, powiedział:
- Przestrzeganie europejskich wartości i praw nie jest opcją, lecz obowiązkiem prawnym każdego państwa członkowskiego.
- Musimy wprowadzić system przyznający instytucjom Unii Europejskiej prawo do sprawdzania i zapewniania, by wszystkie państwa członkowskie postępowały zgodnie z europejskimi wartościami demokracji; tego rodzaju system istnieje już w przypadku krajów kandydujących, które chcą przystąpić do Unii Europejskiej.
- Nasza Grupa i Parlament Europejski wielokrotnie wzywały do wprowadzenia takiego systemu, któremu wciąż przeciwna jest niestety Rada.
Główne wnioski płynące ze sprawozdania Komisarza Rady Europy ds. praw człowieka, Nilsa Muižnieksa po wizycie na Węgrzech w dniach 1 - 4 lipca 2014 r.
Wolność mediów
• „...Samo istnienie niektórych przepisów ma wpływ na obniżenie wolności dziennikarskiej. Jest to szczególnie prawdziwe w odniesieniu do surowych sankcji, w tym wysokich grzywien, które, choć rzadko nakładane, jak się wydaje zmusiły wiele mediów do wprowadzenia autocenzury.
• „Rozległe administracyjne uprawnienia regulacyjne Rady ds. Mediów w zakresie treści mediów również pozostają kwestią problematyczną. (...) stwierdza, że polityczna konstelacja na Węgrzech charakteryzująca się dominującą większością, w połączeniu z szerokimi uprawnieniami tego organu, prowadzi do tego, że Rada ds. Mediów nie jest postrzegana jako niezależna od politycznych wpływów i kontroli.”
• „Komisarz zaniepokojony jest również rosnącymi zagrożeniami dla pluralizmu mediów. Uznaje on takie środki, jak projektowanie podatku od przychodów i ograniczenia w dziedzinie reklamy politycznej za dalsze próby ograniczenia wolności mediów w tym kraju.”
• „Ponadto komisarz wyraża ubolewanie z powodu tego, że węgierskie władze nie wykorzystały szansy w postaci reformy kodeksu karnego do dekryminalizacji zniesławienia. Wręcz przeciwnie, przepisy karne dotyczące zniesławienia zostały niedawno zaostrzone, a sankcje z nim związane zostały podniesione.”
Walka z nietolerancją i dyskryminacją
• „Komisarz jest zaniepokojony z powodu pogorszenia się sytuacji w zakresie rasizmu i nietolerancji na Węgrzech, w tym niechęci wobec Romów, która jest najbardziej rażącą formą nietolerancji, co pokazały szczególnie gwałtowne manifestacje...”
• „Pomimo stanowiska, zajętego przez węgierskie władze w kwestii potępienia antysemickich wypowiedzi, antysemityzm jest nawracającym problemem, objawiającym się poprzez mowę nienawiści oraz przypadki przemocy wobec osób lub mienia żydowskiego. Przedmiotem troski jest również zwiększenie wpływu ekstremistycznej retoryki w dyskursie polityków głównego nurtu i społeczeństwa w ogóle.”
• „Tragiczna sytuacja mieszkaniowa wielu Romów żyjących w niegodnych warunkach i w odgrodzonych osiedlach oraz dyskryminujący wpływ na Romów niektórych działań podejmowanych na szczeblu lokalnym, powinny również zostać potraktowane jako kwestia priorytetowa.”
• „Komisarz jest zaniepokojony próbami wprowadzenia przepisów, uznających za przestępstwo „promocję homoseksualizmu oraz mających na celu wprowadzenie zakazu dorocznej „parady równości” w latach 2011 i 2012.”
Prawa człowieka imigrantów, osób ubiegających się o azyl i uchodźców
• „(...) Komisarz jest nadal zaniepokojony z powodu rzadkiego wykorzystywania alternatywnych rozwiązań wobec pozbawienia wolności w praktyce, z powodu arbitralności, charakteryzującej reżim zatrzymywania osób ubiegających się o azyl oraz z powodu braku skutecznej kontroli sądowej.”
• „Poważne obawy komisarza budzi także zatrzymywanie małoletnich bez opieki ubiegających się o azyl, pomimo faktu, że prawo tego zakazuje.”
Pełna treść sprawozdania:
Główne wnioski płynące ze sprawozdania końcowego OBWE/ODIHR w sprawie ograniczonej misji obserwacji wyborów dotyczącej wyborów parlamentarnych na Węgrzech, które odbyły się 6 kwietnia 2014 r.
- 11 lipca 2014 -
• „Główna partia rządząca skorzystała z nienależnej przewagi z powodu restrykcyjnych przepisów wyborczych, stronniczego sposobu relacjonowania mediów oraz działań promocyjnych, które zatarły dystans między partią i państwem.”
• „(...) wiele kluczowych poprawek wpłynęło negatywnie na proces wyborczy, w tym usunięcie ważnych składników systemu kontroli i równowagi. Nowa konstytucja i wiele ustaw zasadniczych, w tym prawo wyborcze, zostały przyjęte z wykorzystaniem procedur, które pominęły wymóg konsultacji społecznych. Podważa to poparcie dla nich oraz zaufanie do procesu reform.”
• „Zmienione zostały istotne elementy systemu wyborczego, w tym przepisy dotyczące nadwyżek głosów oddanych na zwycięskich kandydatów w każdym okręgu wyborczym przenoszonych na partie uczestniczące w krajowych wyborach proporcjonalnych. W wyniku samej tej zmiany dodatkowych sześć miejsc przypadło sojuszowi Fideszu-Węgierskiej Unii Obywatelskiej z Chrześcijańsko-Demokratyczną Partią Ludową.
• „(...) w wyniku obecnej sytuacji politycznej proces powołania administracji wyborczej sprawił, że wielu rozmówców misji OBWE/ODIHR wyraziło brak zaufania do bezstronności członków komisji.”
• „Poprawki do ustawy o obywatelstwie węgierskim z 2010 r. zapewniły dużej liczbie Węgrów mieszkających za granicą możliwość uzyskania obywatelstwa, podczas gdy zmiany w prawie wyborczym uprawniły do głosowania obywateli nie posiadających stałego miejsca zamieszkania na Węgrzech. Różne procedury rejestracji i głosowania dla wyborców za granicą, które zależą od tego, czy posiadali oni stałe miejsce zamieszkania na Węgrzech, podważają zasadę równego prawa wyborczego i były postrzegane przez wielu rozmówców misji OBWE/ODIHR jako próba zróżnicowania praw wyborczych z myślą o jednostronnych korzyściach.”
• „Wykorzystywanie rządowych reklam, które były niemal identyczne z reklamami Fideszu, przyczyniły się do nierównych warunków gry i nie były w pełni zgodne z zasadą separacji partii i państwa...”
• „Rosnąca liczba mediów, będących własnością przedsiębiorców bezpośrednio lub pośrednio związanych z Fideszem oraz przydzielanie państwowych reklam niektórym mediom podważyły pluralizm na rynku mediów i zwiększyły autocenzurę wśród dziennikarzy. Ograniczona liczba wolnego czasu antenowego dla kandydatów oraz brak płatnej reklamy politycznej w ogólnokrajowej telewizji komercyjnej utrudniły kandydatom dostęp do kampanii wyborczej za pośrednictwem mediów...”
• „Monitoring mediów, dokonany przez misję OBWE/ODIHR pokazał, że trzy spośród pięciu monitorowanych stacji telewizyjnych wykazały się znaczną stronniczością w stosunku do Fideszu, przedstawiając prawie wszystkie elementy jego kampanii w pozytywnym tonie, podczas gdy ponad połowa elementów kampanii opozycyjnego sojuszu została przedstawiona w negatywnym tonie”.
Pełen tekst sprawozdania: http://www.osce.org/odihr/elections/hungary/121098?download=true
