Zaledwie dwa miesiące temu Parlament Europejski był gotowy do negocjacji w sprawie pracy bez narażania na działanie azbestu, mając silny mandat do rozmów z państwami członkowskimi UE. Stanowiska były od siebie oddalone. Jednak dziś współprawodawcy nieoczekiwanie wykorzystali odpowiedni moment, aby za szwedzkiej prezydencji zawrzeć porozumienie w sprawie przeglądu europejskiej dyrektywy o ochronie pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie azbestu. Dyrektywa ta w znacznym stopniu poprawi bezpieczeństwo i zdrowie pracowników narażonych na działanie azbestu.
Osiągnięto dobry kompromis w oparciu o technologię stosowaną do pomiaru narażenia na działanie azbestu. Obecnie w UE stosuje się dwa różne mikroskopy elektronowe do pomiaru zawartości włókien azbestu w powietrzu. Osiągnięte dziś porozumienie pozwala państwom członkowskim na dalsze używanie lub wprowadzanie dowolnego z dwóch mikroskopów przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniej ochrony pracowników. Oznacza to limit w zakresie narażenia na działanie azbestu, ustalony na 10 000 włókien/m3 dla mikroskopii transmisyjnej mierzącej cieńsze włókna i 2 000 włókien/m3 dla mikroskopii skaningowej mierzącej grubsze włókna. Przyjęty został 6-letni okres przejściowy na wprowadzenie niektórych z tych środków.
Marianne Vind, eurodeputowana i negocjatorka Grupy S&D ds. dyrektywy w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie azbestu, powiedziała:
- Nie ma bezpiecznego poziomu narażenia na działanie azbestu. Wniosek Komisji stanowił poprawę obecnej sytuacji. Ponieważ jednak oczekuje się szybkiego wzrostu narażenia na działanie azbestu, Parlament uważa, że musimy być bardziej ambitni. Oczekuje się, że w ciągu najbliższych 30 lat UE wyremontuje około 220 mln budynków w ramach fali renowacji, aby budynki te były gotowe na przejście na neutralność klimatyczną do 2050 roku.
- Oprócz limitu ekspozycji wzywaliśmy do przyjęcia wielu innych poprawek. Osiągnęliśmy zaostrzone i bardziej szczegółowe przepisy dotyczące ochrony i środków ochrony indywidualnej, szkoleń, powiadamiania, dekontaminacji i nadzoru medycznego, w tym zaktualizowaną listę chorób wywołanych przez azbest. Dużym sukcesem naszej rodziny politycznej jest również ograniczenie hermetyzacji lub uszczelniania azbestu. Usuwanie azbestu powinno być zawsze pierwszą opcją. Aby to osiągnąć, konieczne są obowiązkowe badania przesiewowe. Ponadto uzyskaliśmy uznanie wysokiego ryzyka biernego narażenia pracowników, takich jak nauczyciele lub osoby pracujące w budynkach, w których azbest rozkłada się lub został naruszony w wyniku remontów lub budowy, oraz wtórnego narażenia członków rodzin pracowników, którzy przynoszą do domu zanieczyszczony azbestem odzież. Na koniec upewniliśmy się, że narażenie sporadyczne lub o niskiej intensywności nie może być usprawiedliwieniem dla braku maksymalnej ochrony pracowników.
Agnes Jongerius, eurodeputowana i rzeczniczka Grupy S&D ds. zatrudnienia, powiedziała:
- Zdrowie i bezpieczeństwo w miejscu pracy były dla nas zawsze priorytetem. Surowe europejskie przepisy w odniesieniu do azbestu są istotną częścią tego przedsięwzięcia, ale potrzebujemy bardziej zdecydowanych działań, aby Europa i świat stały się wolne od azbestu.
- Oczekujemy teraz, że Komisja przedstawi bezzwłocznie obiecane wnioski legislacyjne, dotyczące obowiązkowych badań przesiewowych i rejestracji azbestu w budynkach, przeglądu unijnego protokołu gospodarowania odpadami z budowy i rozbiórki oraz wytycznych dotyczących kontroli odpadów przed rozbiórką i renowacją, jeśli chodzi o roboty budowlane, ze szczególnym uwzględnieniem prac remontowych i azbestu.
- Około 250 tys. ludzi na całym świecie umiera każdego roku z powodu narażenia na działanie azbestu. Naszym ostatecznym celem jest globalny zakaz jego stosowania. Tylko świat wolny od azbestu będzie światem bezpiecznym.
*Uwaga dla wydawców:
Azbest jest zakazany w Unii Europejskiej od 2005 roku, a w wielu państwach członkowskich został zakazany nawet wcześniej. Jednak wiele wcześniej wybudowanych budynków nadal zawiera azbest, a 80% nowotworów związanych z pracą rozpoznawanych w Unii jest związanych z działaniem tej substancji.
Szacuje się, że na działanie azbestu narażonych jest od 4,1 do 7,3 mln pracowników. 97% tych pracowników pracuje w sektorze budowlanym, w tym w zawodach pokrewnych, takich jak dekarze, hydraulicy, stolarze i układacze podłóg, ale także strażacy, a 2% w branży gospodarki odpadami.
Według danych z 2019 roku narażenie na działanie azbestu w pracy powoduje śmierć około 88 000 osób rocznie, a liczba ta ma wzrosnąć pod koniec lat 20. i 30. XXI wieku.
Zaobserwowano zwiększone ryzyko zachorowania na raka u osób narażonych na działanie nawet bardzo niskich poziomów azbestu lub w wyniku narażenia biernego lub wtórnego.
Szacuje się, że koszt chorób nowotworowych związanych z pracą wynosi w Unii Europejskiej od 270 do 610 miliardów euro rocznie, co stanowi od 1,8% do 4,1% PKB.
We wrześniu 2022 roku Komisja zaproponowała przegląd dyrektywy z 2009 roku, mającej na celu ochronę pracowników przed zagrożeniami związanymi z azbestem. Dziś współprawodawcy - Parlament Europejski i państwa członkowskie UE - wynegocjowali porozumienie oparte na tym wniosku. Porozumienie to musi jeszcze zostać oficjalnie zatwierdzone przez obie strony.
