Parlament Europejski składa dziś najwyższy hołd odważnemu narodowi ukraińskiemu, przyznając mu Nagrodę im. Sacharowa 2022 za wolność myśli*. Jest on żywym ucieleśnieniem wszystkiego, co promuje ta nagroda - poszanowania prawa międzynarodowego, wolności słowa, demokracji i rządów prawa.
Pedro Marques, eurodeputowany i wiceprzewodniczący Grupy S&D do spraw zagranicznych, powiedział:
- Tym hołdem potwierdzamy nasze niezachwiane wsparcie dla Ukraińców w wojnie prowadzonej przez Władimira Putina, najbardziej brutalnym zamachu na pokój w Europie od czasów II wojny światowej. Ukraińcy płacą najwyższą cenę za obronę nie tylko swojego kraju, ale także naszych, europejskich wartości. Są naturalnym zwycięzcą tej najwyższej nagrody UE dla obrońców praw człowieka.
- Od początku tej straszliwej wojny jesteśmy pod wrażeniem heroicznego oporu narodu ukraińskiego, walczącego z agresorem depczącym prawa człowieka niezliczonych cywilów. Po wysłuchaniu w tych dniach tu, w Strasburgu, najbardziej przejmujących zeznań przedstawicieli narodu ukraińskiego, ponownie zobowiązujemy się, że nie spoczniemy, dopóki Putin nie zostanie osądzony za zbrodnie wojenne i przemoc wobec ukraińskiej ludności cywilnej.
- Ponieważ nagroda ta nosi imię rosyjskiego dysydenta Andrieja Sacharowa, przyznanie jej Ukrainie w tym krytycznym momencie walki z inwazją rozpoczętą przez Putina jest również wysoce symbolicznym gestem.
Uwaga dla wydawców:
* Nagroda im. Sacharowa za wolność myśli została po raz pierwszy przyznana w 1988 roku Nelsonowi Mandeli i Anatolijowi Marczence. Wyróżnia ona osoby, grupy i organizacje, które wniosły wybitny wkład w ochronę praw człowieka. Kilkoro jej laureatów, w tym Nelson Mandela, zdobyło Pokojową Nagrodę Nobla.
Parlament Europejski przyznaje Nagrodę im. Sacharowa na uroczystym posiedzeniu plenarnym w Strasburgu pod koniec każdego roku. Każda z grup politycznych w Parlamencie może nominować kandydatów; następnie wspólnie ustalają krótką listę trzech kandydatów. Zwycięzcę wybiera Konferencja Przewodniczących, organ Parlamentu Europejskiego składający się z przewodniczącej i przywódców wszystkich grup politycznych w Parlamencie.
W tym roku Grupa S&D, wraz z grupami EPL i Odnowić Europę, nominowała odważny naród ukraiński, reprezentowany przez prezydenta, wyłonionych w wyborach przywódców i społeczeństwo obywatelskie.
Laureatem jest odważny naród ukraiński, reprezentowany m.in. przez prezydenta Wołodymyra Zełenskiego, wyłonionych w wyborach przywódców i społeczeństwo obywatelskie:
Państwowe Służby Ratunkowe Ukrainy (SES) ratują ludzi spod gruzów i pożarów spowodowanych codziennym ostrzałem, usuwają gruz i niewybuchy, aby zapewnić bezpieczne przejście mieszkańcom i pracownikom pomocy humanitarnej oraz ewakuują ludzi w bezpieczniejsze miejsca. Według danych ogłoszonych pod koniec czerwca 2022 roku, SES wzięły udział w ponad 38 000 akcji ratunkowych, ugasiły 10 078 pożarów spowodowanych ostrzałem, ewakuowały 1 861 000 osób, uratowały 1487 osób i oczyściły 620 km2 zaminowanych obszarów. Poniesione straty: 39 zabitych, 122 rannych, 6 zatrzymanych i jeden zaginiony. Na terytoriach niekontrolowanych przez Ukrainę służy ponad 3500 ratowników. Od 24 lutego 2022 roku ponad 5500 wolontariuszy dołączyło do SES, które liczą 70 000 pracowników.
Julia Pajewska („Taira”) - ukraińska wolontariuszka, ratowniczka medyczna, założycielka ewakuacyjnej jednostki medycznej „Anioły Tairy”. Od 2014 roku ratuje życie żołnierzy i ludności cywilnej w Donbasie. W marcu 2022 roku, podczas ewakuacji ludności cywilnej z Mariupola, dostała się do rosyjskiej niewoli. W niewoli spędziła trzy miesiące.
Ołeksandra Matwijczuk - prawniczka, zajmująca się prawami człowieka, przewodnicząca organizacji pozarządowej Centrum Swobód Obywatelskich. Od 24 lutego Matwijczuk wraz z zespołem wolontariuszy, prawników i asystentów prawnych rejestruje zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości, popełnione przez armię rosyjską na Ukrainie. Jej zespół działa w ramach szerszej inicjatywy pod nazwą „Trybunał dla Putina”, która zarejestrowała do tej pory 17 tys. czynów przestępczych popełnionych przez rosyjską armię. Matwijczuk jest oddana kwestii zapewnienia sprawiedliwości ofiarom wojny Rosji przeciwko Ukrainie. Jej zasługi w dziedzinie dokumentowania naruszeń praw człowieka i udzielania pomocy ofiarom sięgają wydarzeń z Majdanu w 2014 roku. W tym czasie koordynowała ona inicjatywę obywatelską Euromajdan SOS. Później prowadziła wiele międzynarodowych kampanii mobilizacyjnych na rzecz uwolnienia więźniów sumienia. Jest autorką publikacji o prawach człowieka i współautorką dorocznego raportu z monitoringu dotyczącego prześladowań politycznych społeczeństwa obywatelskiego na Ukrainie.
Cywilny Ruch Oporu „Żółta Wstążka” powstał w tymczasowo okupowanym mieście Chersoń i wkrótce zainspirował ludzi do ruchu oporu obywatelskiego na innych okupowanych obszarach, w tym w Melitopolu i na Półwyspie Krymskim. Odgrywa on ważną rolę w obronie wolności słowa i rozbijaniu rosyjskich planów wobec okupowanych terenów. Ruch zachęca Ukraińców do stawiania oporu i potępiania rosyjskiej okupacji poprzez malowanie niebieskich i żółtych wstążek i innych ukraińskich symboli w przestrzeni publicznej, a co ważniejsze, do mobilizacji i uniemożliwienia wojskom rosyjskim przeprowadzenia pseudo-referendum na tymczasowo okupowanych obszarach Ukrainy. Tworzą oni i rozprowadzają ulotki, inspirują ludność pod okupacją, informują ukraińskie władze i zagraniczną opinię publiczną o tym, co dzieje się na okupowanych terytoriach. Ukraińscy dziennikarze nominują Cywilny Ruch Oporu „Żółta Wstążka” jako godny nominacji do Nagrody Sacharowa za jego wkład w wolność słowa.
Iwan Fiodorow został wybrany na mera Melitopola; pełnił ten urząd do 11 marca 2022 roku, kiedy to został porwany przez rosyjskie siły i zastąpiony przez prorosyjskiego tymczasowego mera. Wśród Ukraińców Fiodorow stał się symbolem opresji i oporu oraz przykładem odwagi w obliczu inwazji. Przed porwaniem Fiodorow opiekował się 150 tysiącami mieszkańców Melitopola, a po uwolnieniu nadal zabiega o międzynarodowe wsparcie dla ludności Melitopola, żyjącej pod rosyjską okupacją.
