W centrum naszej pracy umieszczamy równość płci, uznając ją zawsze za jeden z głównych celów i podstawowych wartości, których staramy się przestrzegać. Wiemy bowiem, że społeczeństwa równe pod względem płci są właściwe nie tylko dla kobiet; są one szczęśliwsze, zdrowsze, bezpieczniejsze, bardziej sprawiedliwe i zamożniejsze dla wszystkich.
Równość kobiet i mężczyzn jest prawem podstawowym uznanym w Traktacie Rzymskim z 1957 roku oraz w Karcie Praw Podstawowych, a także kluczową zasadą Europejskiego filaru praw socjalnych. Chociaż UE jest światowym liderem w dziedzinie równouprawnienia płci, żadne państwo członkowskie nie osiągnęło jeszcze pełnej równości płci, a postęp jest powolny i niewystarczający, zarówno w UE, jak i na świecie.
Według unijnego Indeksu Równości Płci 2022, opublikowanego przez Europejski Instytut Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE), jeśli będziemy kontynuować obecne tempo, równość płci stanie się rzeczywistością w UE dopiero za 60 lat. W skali globalnej równość płci zostanie osiągnięta dopiero za 300 lat, jak wskazał sekretarz generalny ONZ, António Guterres, na sesji Komisji ONZ ds. Statusu Kobiet (UNCSW) w marcu 2023 roku.
Dlatego też jako socjaldemokraci nie godzimy się na mniej, ale wręcz intensyfikujemy naszą walkę. Podnoszenie świadomości to za mało; wzywamy Komisję Europejską i wszystkie państwa członkowskie UE do uwzględnienia aspektu płci we wszystkich politykach na poziomie lokalnym, krajowym i europejskim oraz do uwzględniania aspektu płci na wszystkich poziomach przy opracowywaniu budżetu.
Niedawno przyjęliśmy nasz wniosek dotyczący Karty Praw Kobiet UE!
Przeczytaj ją, aby poznać wszystkie szczegóły i dowiedzieć się, co oznaczać będzie Karta dla równości płci, kiedy zostanie przyjęta na poziomie UE.
Aby zapoznać się bardziej szczegółowo z naszymi celami, przeczytaj nasze stanowisko w sprawie równości płci i praw kobiet.
Dowiedz się więcej o naszej pracy w Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia.
W Europie każdego dnia siedem kobiet zostaje zabitych przez swoich partnerów lub członków rodziny. Ponadto co trzecia kobieta przynajmniej raz w życiu padła ofiarą napaści fizycznej i (lub) seksualnej. Kobiety i dziewczęta stanowią również zdecydowaną większość wśród ofiar handlu ludźmi, a w UE szczególnie w celu wykorzystywania seksualnego i prostytucji (w 2021 roku było to 57% według Eurostatu).
Przemoc wobec kobiet jest jedną z głównych przeszkód na drodze do osiągnięcia rzeczywistej równości kobiet i mężczyzn. Grupa S&D kontynuuje swoją walkę o silną dyrektywę, która zawierać będzie zdecydowaną definicję gwałtu opartą na braku zgody. Ale nasza walka na tym się nie kończy. Wzywamy Komisję do przedłożenia Radzie wniosku mającego na celu włączenie przemocy ze względu na płeć jako obszaru przestępczości do prawa UE, tak aby kobiety w całej UE były chronione przed wszelkimi formami przemocy ze względu na płeć.
60% wszystkich absolwentów wyższych uczelni to kobiety. Mimo to kobiety w UE zarabiają średnio o 13% mniej niż mężczyźni. Oznacza to, że w porównaniu ze swoimi kolegami płci męskiej kobiety pracują faktycznie dwa miesiące w roku bez wynagrodzenia. Europejski Dzień Równej Płacy symbolizuje dodatkowo te dwa miesiące bez wynagrodzenia. W dłuższej perspektywie niższe wynagrodzenia skutkują niższymi emeryturami, co może prowadzić do zwiększonego zagrożenia ubóstwem. Luka emerytalna między kobietami i mężczyznami sięga 37%.
Grupa S&D walczyła o nowo przyjętą dyrektywę w sprawie przejrzystości wynagrodzeń; będzie ona wymagała od przedsiębiorstw UE zlikwidowania wszelkich istniejących różnic w wynagrodzeniach między ich pracownikami płci żeńskiej i męskiej poprzez zakazanie tajemnicy płacowej i zobowiązanie państw członkowskich do określenia kar dla pracodawców, którzy nie będą przestrzegać przepisów. Niniejsza dyrektywa uwzględnia nie tylko mężczyzn i kobiety, ale także osoby niebinarne; wszyscy będziemy chronieni przed dyskryminacją płacową, bez względu na płeć!
Jednak nasza praca na tym się nie kończy. Naszym kolejnym krokiem będzie promowanie CV neutralnego wobec płci, aby zniechęcić przedsiębiorstwa i administrację publiczną do wykorzystywania uprzedzeń ze względu na płeć podczas procesów rekrutacyjnych. Wzywamy Komisję do zaproponowania zanonimizowanego „Europass CV”.
Zdrowie seksualne i reprodukcyjne oraz związane z tym prawa (SRHR) są dla nas kluczowym priorytetem. Wszystkie jednostki zasługują na prawo do poszanowania ich cielesnej integralności, prywatności i osobistej autonomii. Nikt nie może być zmuszany do niechcianego macierzyństwa, nikt nie powinien umierać przy porodzie ani cierpieć z powodu przymusowych interwencji medycznych podczas porodu i gwałtu naprawczego; żadne ciało nie może być okaleczane ani wykorzystywane.
Obecnie aborcja jest nadal nielegalna w dwóch państwach członkowskich (w Polsce i na Malcie). Dane pokazują, że kryminalizacja aborcji nie prowadzi do zmniejszenia liczby aborcji, a jedynie zmusza kobiety do szukania potajemnych aborcji, w czasie których ryzykują swoim zdrowiem i życiem. Jest to pogwałcenie praw człowieka i forma przemocy ze względu na płeć! Tylko edukacja, informacja i dostęp do antykoncepcji dla mężczyzn i kobiet może zmniejszyć liczbę niechcianych ciąż.
Dlatego też wzywamy wszystkie państwa członkowskie UE do zapewnienia powszechnego dostępu do dostosowanej do wieku i opartej na dowodach edukacji seksualnej i edukacji dotyczącej związków, do szeregu dostępnych i przystępnych cenowo nowoczesnych metod i środków antykoncepcyjnych wysokiej jakości, poradnictwa w zakresie planowania rodziny i informacji na temat antykoncepcji oraz do zagwarantowania bezpłatnej, bezpiecznej i legalnej opieki aborcyjnej.
Prawa kobiet do decydowania o własnym ciele mają fundamentalne znaczenie i powinny zostać zawarte w Karcie Praw Podstawowych. Grupa S&D chce również, aby do przyszłej strategii UE w zakresie zdrowia publicznego włączono mocną, spójną sekcję dotyczącą zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz związanych z tym praw.
Wskaźnik urodzeń w Europie spada. Wynika to częściowo z faktu, że kobietom i mężczyznom nie zawsze przysługuje odpowiedni urlop macierzyński, ojcowski i rodzicielski.
Obecne ustawodawstwo dotyczące urlopu macierzyńskiego dopuszcza co najmniej 14 tygodni, przy zróżnicowanych systemach płatności w całej Europie. W kwietniu 2019 roku przyjęto wreszcie dyrektywę w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Grupa S&D przez wiele lat walczyła o przyjęcie tego prawnie wiążącego instrumentu. Dlatego też przyjęliśmy z zadowoleniem wprowadzenie urlopu ojcowskiego w wymiarze dziesięciu dni roboczych, urlopu rodzicielskiego w wymiarze czterech miesięcy i urlopu opiekuńczego w wymiarze pięciu dni rocznie dla pracowników zapewniających opiekę osobistą lub pomoc swoim krewnym. Rozszerzenie prawa do żądania elastycznej organizacji pracy na opiekunów i pracujących rodziców jest również osiągnięciem, o które długo i ciężko walczyła Grupa S&D.
Będziemy nalegać na to, aby Komisja poważnie potraktowała swój obowiązek dotyczący monitorowania wdrażania tej dyrektywy, tak aby pracujący rodzice i osoby opiekujące się krewnymi mieli zapewnioną lepszą ochronę w Europie. Dzieci są przyszłością UE. Chociaż przyjęcie tej dyrektywy jest z pewnością krokiem naprzód, należy zrobić o wiele więcej. Dlatego też Grupa S&D wzywa również do zapewnienia rzeczywistej poprawy w zakresie dostępnej, przystępnej cenowo i wysokiej jakości opieki nad dziećmi, aby osiągnąć cele barcelońskie, tak aby zarówno kobiety, jak i mężczyźni mogli godzić swoje życie zawodowe i rodzinne.
Efektem rosyjskiej inwazji na Ukrainę są olbrzymie cierpienia, zniszczenie infrastruktury cywilnej, tysiące ofiar śmiertelnych i miliony przesiedleńców. Kobiety i dziewczęta często doświadczają migracji lub przymusowych wysiedleń w inny sposób niż mężczyźni i chłopcy. Podczas konfliktów i wojen kobiety spotykają się one z określonymi formami przemocy, takimi jak przemoc seksualna, handel ludźmi i wykorzystywanie. Często są również odpowiedzialne za opiekę nad dziećmi i starszymi członkami rodziny, co może ograniczać im dostęp do rynku pracy i socjalizację. Przesiedlone kobiety i dziewczęta mogą spotykać się z dyskryminacją krzyżową ze względu na płeć, doświadczenie uchodźcze, status społeczny, wiek, rasę i orientację seksualną.
Jednak kobiety nie są tylko ofiarami. Obecnie w ukraińskiej armii służy ponad 50 000 kobiet, z których wiele bierze udział w operacjach bojowych. Walczą one i umierają za wolność, demokrację i prawa człowieka oraz za równe szanse dla mężczyzn i kobiet, również na polu bitwy. Te kobiety są odważne i silne i udowadniają, że kobiety mogą robić wszystko.
Nasza Grupa apeluje o przyjęcie środków gwarantujących, że procedury azylowe uwzględniać będą kwestie płci, a potrzeby kobiet będą uwzględniane w trakcie całego procesu azylowego.
Miłość to miłość. Każdy zasługuje na prawo do kochania tego, kogo chce i do bycia sobą w jak najbardziej autentyczny sposób. Przyjmujemy z zadowoleniem podjęcie przez Komisję kroków w celu kryminalizacji nawoływania do nienawiści i przestępstw z nienawiści w UE, poprzez uwzględnienie we wniosku wymiaru równości płci.
UE jest i musi pozostać strefą wolności LGBTIQ+! Wzywamy Komisję do podjęcia konkretnych działań w celu zapewnienia swobody przemieszczania się wszystkim rodzinom, a państwa członkowskie do wprowadzenia przepisów dotyczących równego uznawania małżeństw i związków partnerskich osób tej samej płci, jak również uznawania rodzicielstwa w całej UE, aby zapewnić pełne poszanowanie prawa do życia prywatnego i rodzinnego bez żadnej dyskryminacji. Strefy wolne od LGBTIQ+ (strefy anty-LGBTIQ+) muszą zostać uznane za naruszenie swobody przemieszczania się i pobytu w UE.
Grupa S&D wzywa również do przyjęcia międzynarodowej konwencji, czy to na szczeblu ONZ, czy też Rady Europy, w celu ochrony praw i wolności osób LGBTIQ+, ponieważ tego rodzaju instrument wciąż nie istnieje.
Aby zapewnić empatyczną i pełną akceptacji przyszłość, pragniemy walczyć ze szkodliwymi stereotypami i normami związanymi z płcią już w szkole, a także wzmocnić edukację seksualną i zapobieganie przemocy poprzez programy edukacyjne uwzględniające płeć, zarówno dla chłopców, jak i dla dziewcząt.
Powszechnie szerzone w społeczeństwie stereotypy są zakorzenione w patriarchacie i stawiają kobiety w podrzędnej roli w społeczeństwie, przyczyniając się do ich dyskryminacji i nierównych płac, co prowadzi do ich uzależnienia ekonomicznego i „feminizacji ubóstwa”. Wskaźnik zatrudnienia w 2021 roku w przypadku mężczyzn wyniósł 78,5%, a w przypadku kobiet jedynie 67,7%; różnica wynosi ponad 10%. Według OECD (Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju), rośnie liczba kobiet podejmujących nieformalne lub nieodpłatne zatrudnienie. Niepokojący jest również fakt, że środki oszczędnościowe dotknęły kobiety w większym stopniu niż mężczyzn. Cięcia budżetowe miały największy wpływ na sektor publiczny, w którym pracuje wiele kobiet.
Około 80% „ubogich pracujących” to kobiety. Ponadto jedna trzecia starszych kobiet w Unii Europejskiej nie otrzymuje żadnej emerytury. Rośnie „feminizacja ubóstwa”: kobiety są w większym stopniu zagrożone ubóstwem niż mężczyźni.
Z tego powodu przyjmujemy z zadowoleniem dyrektywę w sprawie płacy minimalnej. Nisko płatne i niepewne miejsca pracy muszą zostać zastąpione zrównoważonymi miejscami pracy. Prowadzimy dalsze działania zmierzające do osiągnięcia tego celu, wzywając do zaprzestania stosowania środków oszczędnościowych, przynoszących efekt przeciwny do zamierzonego oraz do zapewnienia prawdziwej równości płci.
Kobiety w dalszym ciągu stanowią bardzo niewielką część pochodzących z wyborów przedstawicieli w parlamentach krajowych: od 14,1% do 46,4% w poszczególnych krajach UE. W Parlamencie Europejskim kobiety stanowią obecnie tylko 39% eurodeputowanych. Chcielibyśmy, aby ta liczba wzrosła w najbliższych wyborach. Jednak nasza Grupa niemal osiągnęła równowagę płci: kobiety stanowią 42% eurodeputowanych i większość wśród członków zespołu kierownictwa Grupy; nadal jednak pozostaje wiele do zrobienia, aby promować równość płci w życiu politycznym.
Udział kobiet w zarządach przedsiębiorstw jest jeszcze skromniejszy. Kobiety stanowią przeciętnie zaledwie 30,6% członków zarządów przedsiębiorstw, podczas gdy w Norwegii udało się osiągnąć 45% dzięki wprowadzeniu prawnie wiążących kwot dla kobiet w 2005 roku.
Wzywamy do umożliwienia bardziej sprawiedliwej reprezentacji kobiet w procesach decyzyjnych w polityce, jak również w zarządach spółek, poprzez kwoty, zarezerwowane miejsca i listy „w systemie suwakowym”, ale także poprzez poprawę kultury politycznej i korporacyjnej, wdrożenie kodeksów postępowania i statutów partyjnych w celu podniesienia świadomości na temat równości płci. Niedostateczna reprezentacja kobiet w polityce to poważny problem, który utrudnia sprawiedliwą, demokratyczną reprezentację.
Z dumą informujemy, że w 2022 roku przyjęto wreszcie dyrektywę w sprawie kobiet w zarządach, która wprowadzi otwartą i przejrzystą procedurę w celu osiągnięcia wskaźnika co najmniej 40% kobiet w zarządach niewykonawczych unijnych spółek.
Molestowanie seksualne jest skrajną formą dyskryminacji ze względu na płeć, która w nieproporcjonalnie wysokim stopniu dotyka kobiety i dziewczęta. 90% ofiar molestowania seksualnego to kobiety. Aż 55% kobiet w UE padło ofiarą molestowania seksualnego, a 32% wszystkich ofiar w UE zeznało, że sprawcą był przełożony, współpracownik lub klient. Liczby te są jeszcze wyższe, kiedy zapytamy o to kobiety pracujące w sektorze usług; 61% z nich było molestowanych seksualnie; odsetek ten wzrasta do 75% w przypadku kobiet pracujących na stanowiskach kierowniczych najwyższego szczebla lub na stanowiskach wymagających wysokich kwalifikacji.
Instytucje UE muszą dawać przykład w dziedzinie walki z molestowaniem seksualnym w miejscu pracy. Dlatego też Socjaliści i Demokraci domagają się przyjęcia silniejszych środków w celu zapobiegania wszelkim formom molestowania, a w szczególności molestowania seksualnego w Parlamencie Europejskim.
W 2022 roku przyjęta została rezolucja wzywająca do wprowadzenia obowiązkowych szkoleń w zakresie przeciwdziałania molestowaniu dla wszystkich eurodeputowanych i personelu. Grupa S&D przyjęła ją z zadowoleniem.
Podczas pandemii nasiliła się niestety przemoc domowa i przemoc na tle płciowym, naruszono zdrowie i prawa seksualne i reprodukcyjne, a doświadczenia z poprzednich kryzysów sugerują, że sytuacja finansowa kobiet będzie miała nieproporcjonalnie duży wpływ w dłuższej perspektywie. Oczekiwano, że wskaźnik ubóstwa kobiet spadnie w latach 2019-2021 o 2,7%; jednak prognozy UN Women i UNDP wskazują obecnie na wzrost tego wskaźnika o 9,1% z powodu pandemii i jej skutków.
Kobiety znalazły się na pierwszej linii frontu walki z pandemią Covid-19, ponieważ są w nieproporcjonalnie duży sposób reprezentowane w zawodach o wysokim ryzyku zarażenia w szpitalach, sklepach, szkołach i domach opieki oraz w sektorach, w których wskaźnik utraty miejsc pracy jest wysoki. Wiele z nich cierpi również z powodu pogłębiania się przepaści cyfrowej ze względu na płeć oraz różnic między płciami w kwestii bezpłatnej opieki. Jednocześnie kobiety w tych sektorach rzadko biorą udział w procesach decyzyjnych ze względu na „szklane sufity”, istniejące w naszych społeczeństwach.
Nieproporcjonalnie duży wpływ na kobiety wymaga przyjęcia postępowego podejścia, uwzględniającego aspekt płci, w kwestii natychmiastowych i długoterminowych działań, tak na szczeblu krajowym, jak i unijnym. Ponownie wzywamy Komisję i państwa członkowskie do umieszczenia równości płci i praw kobiet w centrum planów odbudowy i zwiększania odporności po pandemii Covid-19. Jeśli chcemy naprawić gospodarcze i społeczne szkody, wyrządzone przez ten kryzys, kluczowe znaczenie będzie miało zwiększenie udziału kobiet w rynku pracy oraz wzmocnienie powiązań między działaniami dotyczącymi zmian klimatycznych, polityki cyfrowej i równości płci.
Więcej szczegółowych informacji można znaleźć w naszym stanowisku: Postępowe, uwzględniające aspekt płci, podejście do kryzysu związanego z pandemią Covid-19
