Het Europees Parlement zal Servië aansporen om "serieus te laten zien" dat het strategisch gericht is op de Europese Unie. Deze boodschap zet de toon van het ontwerpverslag over het grootste land van de westelijke Balkan, opgesteld door S&D-Europarlementariër Tonino Picula, dat vandaag is gepresenteerd aan de commissie buitenlandse zaken van het Europees Parlement.
Tonino Picula, S&D-Europarlementariër en rapporteur van het Europees Parlement over Servië, zei:
"Geconfronteerd met de voortdurende oorlog van Rusland tegen Oekraïne en een steeds vijandigere VS die de Europese waarden en regels ondermijnt, heeft de EU duidelijke antwoorden van Servië nodig over zijn strategische oriëntatie. Servië blijft het enige land in de regio dat zich niet heeft aangesloten bij de EU-sancties tegen Rusland. In dit rapport herhalen we onze oproep aan Belgrado om dat wel te doen - systematisch en zonder uitstel. Autoritaire wereldspelers als Rusland en China hebben duidelijke belangen in de Westelijke Balkan, en het is tijd dat Servië duidelijk maakt waar het staat.
"In het licht van de massale onrust onder de burgerbevolking in Servië, onder leiding van studenten, maken we ons ook ernstig zorgen over de systemische problemen die door de demonstranten naar voren zijn gebracht. Ze eisen verantwoording, institutionele en financiële transparantie en respect voor burgerlijke vrijheden. De protesten, die werden aangewakkerd door de dodelijke instorting van de overkapping van het treinstation van Novi Sad, hebben de slogan 'Corruptie is dodelijk' aangenomen. In dit verslag wordt bezorgdheid geuit over de aanhoudende corruptie op veel gebieden. We veroordelen ook krachtig de gewelddadige aanvallen op vreedzame demonstranten.
"In het algemeen geeft dit verslag blijk van grote bezorgdheid over het feit dat er weinig tot geen vooruitgang is geboekt bij het voldoen aan de criteria voor het EU-lidmaatschap. Er zijn nog steeds grote tekortkomingen op kritieke gebieden, zoals de rechtsstaat, de hervorming van het openbaar bestuur en de aanpassing aan het EU-beleid. Het is van vitaal belang dat de onafhankelijkheid van belangrijke instellingen wordt gewaarborgd, waaronder regelgevende instanties voor de media, zoals de regelgevende autoriteit voor elektronische media. Servië moet desinformatie bestrijden, met name manipulatieve anti-EU-verhalen.
"Tot slot blijft de normalisering van de betrekkingen tussen Servië en Kosovo essentieel voor hun toenadering tot de EU. Beide partijen moeten escalatie van de spanningen vermijden en alle akkoorden respecteren die in het verleden zijn bereikt via een door de EU gefaciliteerde dialoog. Daarnaast moet er snel gerechtigheid komen voor de daders van de terroristische aanslag van 2023 in Banjska, waaronder Milan Radoičić, die door Servië nog moet worden vervolgd. Ook de daders van de terroristische aanslag van 2024 in Zubin Potok moeten onverwijld voor de rechter worden gebracht. En de EU moet alles in het werk stellen om de dialoog tussen Belgrado en Pristina nieuw leven in te blazen.
Elio Di Rupo, S&D-onderhandelaar voor Kosovo, voegde hieraan toe:
(EN) "In schril contrast met Servië is de duidelijke strategische geopolitieke keuze van Kosovo en de voortdurende afstemming op het buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU, waaronder de krachtige veroordeling van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne, prijzenswaardig. De toekomst van Kosovo ligt in de EU, en dit is duidelijk in het belang van beide partijen, vooral in de context van toenemende concurrentie met autoritaire regimes.
"In het verslag van dit jaar roepen we daarom op tot de onmiddellijke opheffing van de ongerechtvaardigde EU-maatregelen tegen Kosovo, omdat ze in strijd zijn met de bewezen inzet voor Europese waarden en beleid. Verder herhalen we onze oproep aan de EU-lidstaten om vooruitgang te boeken met de lidmaatschapsaanvraag van Kosovo door de vragenlijst snel voor te leggen en een advies op te stellen over de merites van de aanvraag.
"In het algemeen heeft Kosovo opmerkelijke vooruitgang geboekt op het gebied van electorale hervormingen, economische veerkracht en de bescherming van de grondrechten. Er zijn echter nog uitdagingen, met name wat betreft systemische kwetsbaarheden in de rechterlijke macht, de vrijheid van de media (waaronder een aanzienlijke toename van aanvallen op journalisten), de efficiëntie van het openbaar bestuur en de digitalisering van overheidsdiensten.
"Tot slot, wat betreft de recente verkiezingen - de eerste reguliere nationale verkiezingen sinds de onafhankelijkheid van Kosovo, waarbij ik waarnemer was - verwelkomt het verslag de deelname van de Kosovo-Serviërs aan de parlementsverkiezingen, nadat ze meer dan twee jaar geleden de instellingen van Kosovo hadden verlaten. Het moedigt hun gekozen vertegenwoordigers ook aan om een actieve rol te spelen in het wetgevingsproces van Kosovo. Ik kijk uit naar de vorming van een nieuwe regering in Pristina."
Noot voor de redactie:
Na de presentatie vandaag van de ontwerpverslagen over Servië en Kosovo aan de commissie buitenlandse zaken van het Europees Parlement, hebben de leden nog enige tijd om amendementen in te dienen. Verwacht wordt dat de commissie in april over het rapport zal stemmen en de plenaire stemming in mei.
