Het zullen niet langer alleen de 27 lidstaten zijn die elk apart wagens goedkeuren voor verkoop of die markttoezicht uitvoeren, ook de Europese Commissie zal straks wagens kunnen testen én desgevallend fikse boetes kunnen opleggen. “Daarmee zijn de lidstaten ingegaan op de voorstellen van het Europees parlement om in de toekomst een tweede Dieselgate te voorkomen,” zegt Europees parlementslid Kathleen Van Brempt. Toch hebben de lidstaten een strengere controle op verschillende punten afgezwakt. “België had offensiever de belangen van de Belgische consument kunnen verdedigen tijdens de Raadszitting,” vindt Van Brempt.
Het falende beleid van de typegoedkeuringsautoriteiten en het markttoezicht van de lidstaten op auto’s heeft er toe geleid dat autoconstructeurs de kans schoon zagen om de regels te omzeilen en wagens op de markt te brengen die véél meer uitstootten dan wettelijk toegelaten. Het zogenaamde Dieselgate-schandaal bracht ondermeer aan het licht dat constructeurs zoals Volkswagens sjoemelsoftware in hun auto’s installeerden die de rookgasreiniging zo goed als steeds uitschakelden buiten het labo en op die manier niet enkel de consumenten bedrogen, maar ook de volksgezondheid ernstig in gevaar brachten. De onderzoekscommissie Dieselgate van het Europees parlement, pleitte daarom in haar aanbevelingen voor een grondige hervorming van zowel de typegoedkeuring als het markttoezicht en werd daarin gevolgd door de plenaire vergadering van het Europees parlement. “De Unie moet zelf controles kunnen uitvoeren om na te gaan of de lidstaten hun werk naar behoren doen en boetes kunnen opleggen als de wet overtreden wordt,” zegt Kathleen Van Brempt, voorzitter van de onderzoekscommissie Dieselgate. “Daar waren zowel de Europese Commissie als het Europees parlement het over eens. Maar bij de lidstaten dreigde er onder leiding van Duitsland een blokkeringsminderheid te ontstaan om die Europese controles én de administratieve boetes van tafel te vegen. Vooral autoproducerende lidstaten wilden niets weten van een extra controle op Europees niveau. Het goede nieuws is dat het Maltese voorzitterschap van de Unie er in geslaagd is om de Duitse démarche te ontzenuwen. Dat betekent dat het werk van de onderzoekscommissie vruchten heeft afgeworpen en dat een meerderheid van de lidstaten de volksgezondheid én de belangen van de consument voorrang hebben gegeven.”
Nochtans is Van Brempt niet helemaal tevreden. “Zoals verwacht hebben de lidstaten de voorstellen van het parlement toch nog afgezwakt. Zo stelde het parlement voor om 20 procent van de op de markt gebrachte modellen te laten testen. Dat aantal werd door de Raad afgezwakt en niet alle wagens zullen getest worden op dezelfde technische vereisten. Zo zal het aantal wagens dat getest wordt op milieuvereisten héél wat lager liggen dan wat het parlement had voorgesteld.” Volgens Van Brempt had ons land ook offensiever de belangen van de consument kunnen verdedigen. “België maakt zich zorgen over de extra werkdruk op de toezichtautoriteiten en vraagt daarom meer flexibiliteit bij de controles. Het effectief, fysiek controleren van wagens zou immers te veel werk in beslag nemen. Ik hoop dat ons land tijdens de triloog tussen de Raad, het Europees parlement en de Commissie echter de volksgezondheid en de belangen van de consument zal verdedigen, zelfs al betekent dat dat er meer werk zal zijn voor de nu al onderbemande toezichthouder.”
“Ook op vlak van transparantie zijn de voorstellen van de Raad minder streng. Zo vindt de raad dat de gegevens over de typegoedkeuring niet publiek moeten worden gemaakt. Het parlement stelde ook voor om wagens via het nieuwe systeem van remote sensing te controleren, zeg maar door gebruik te maken van vervuilingscamera’s langs de weg. Dat soort controle komt in de tekst helemaal niet meer voor.”
Nu het standpunt van de lidstaten bekend is moeten de Raad, het Europees parlement en de Commissie tot een compromisoplossing komen in de zogenaamde triloog. Een definitief standpunt wordt tegen het einde van het jaar verwacht. “Het komt er nu op aan de afgezwakte passages van het Raadsvoorstel kritisch te bediscussiëren, zodat een tweede Dieselgate-schandaal in de toekomst onmogelijk wordt.”
